Yaşlı Sağlık Hizmeti

Ülkemizde yaşlı sağlık hizmeti kapsamında uygulanan model kurumsal yatılı bakım hizmetleridir. Bu kapsamda 3 farklı model hizmette sunulur. Bu hizmetler yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezi, huzurevi ve yaşlı yaşam evleridir. Ülkemizde engelli ve 65 yaşın üstünde olan yaşlılar için yaşlılık aylığı ödenmektedir. Evde bakım ve evde yaşlıya bakım destek hizmetleri yeni bir sağlık ve sosyal bakım hizmetidir. Bu hizmetler henüz sosyal güvenlik sistemi içerisinde yer almamaktadır. Bu yüzden çok yaygın değildir. Bu hizmetler belediyeler tarafından sınırlı bir şekilde verilmektedir.

Yaşlı sağlık hizmeti kapsamında yaşlılara verilen sağlık ve bakım hizmetlerinin verimli, etkili, hakkaniyet ve adil olarak sunulması zorunluluktur. Sağlık hizmetleri mutlaka karşılanması zorunlu olan ihtiyaçlardan birisidir. Önleyici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin ekonomik ve kolay olması oldukça önemlidir.

Sağlık bakanlığı tarafından evde sağlık hizmetleri uygulamaları kapsamında sadece sağlık hizmeti verilir. Bu hizmet sosyal bakım ve diğer destek hizmetlerini kapsamaz.  Bununla birlikte, yaşlıların karşılaştığı sorunlar bireyselliğin yanı sıra toplumun tüm kesimlerini etkilemektedir. Nüfusun yaşlanması ile birlikte toplumda ekonomik, psikolojik ve sosyal sorunlar ortaya çıkar. Yaşlılara sunulan sağlık hizmetleri, sivil toplum kamu kurumları ve özel kurumlar tarafından yürütülür. Sosyal güvenlik sistemi kapsamında yaşlılara belirli bir oranda maddi yardım sağlanır. Ülkemizde yaşlılara sağlık ve bakım hizmetlerinin sunulan kuruluşlar şunlardır:

• Huzurevleri
• Yaşlı hizmetleri merkezleri
• Evde bakım hizmetleri
• Yaşlı yaşam evleri
• Yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri
• Huzurevi yaşlı bakım merkezleri
• Palyatif bakım merkezleri
• Evde sağlık hizmetleridir

Yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri 60 yaş üzerinde olan ve sosyal ve ekonomik yönden fakir olan zihinsel, fiziksel ruhsal özellikleri sebebiyle bakıma, korunmaya, yardıma muhtaç olan kişilerin huzurlu bir ortamda bakılması, korunmasıdır. Psikolojik ve sosyal gereksinimlerinin karşılanması amacıyla kurulan yerlerdir. Yaşlılara evde bakım hizmetleri çoğunlukla özel hastaneler, yerel yönetimler, özel evde bakım merkezleri ve kamu hastaneleri tarafından sunulan bir hizmettir. Evde bakım hizmetleri daha ileri yaş grubundaki yaşlılara sunulan hizmetlerdir.

Huzurevi yaşlı bakım merkezleri özel bakım merkezleridir. 24 saat boyunca yatılı hizmet veren ve en az 20 kapasiteli olarak kurulmuş olan sosyal hizmet kuruluşları olarak hizmet vermektedir. Bunların dışında palyatif bakım merkezleri vardır. Palyatif bakım merkezleri, sağlık bakanlığı ve bağlı kuruluşları, belediye, üniversite, özel sağlık kuruluşlarına bağlı olarak hizmetlerini vermektedir.

Huzurevleri

Huzurevleri, ekonomik ve sosyal açıdan fakirlik içerisinde bulunan yaşlıların huzurlu bir şekilde yaşayabilmeleri ve yaşamlarını sürdürebilmelerini sağlar. Huzurevleri yaşlıların hem ruhsal hem de fiziksel sağlık durumlarını korumaktadır.  Bununla birlikte Huzur evleri, yaşlıların sosyal ilişkilerinin yükseltilmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur.

Huzurevlerinde yaşlılara en iyi yaşlı sağlık hizmeti verilmesi amaçlanmaktadır. Huzurevlerinin temel prensibi yaşlılara sevgi ve şefkat dolu bir hizmet vermektir. Huzurevleri kurumları, yaşlıların banyo, yemek, ilaç takibini yapmanın yanı sıra fizik tedavi hizmetleri de vermektedir. Huzurevi hizmetleri kapsamında yaşlıların ihtiyaçlarına yönelik hizmetler de sunulmaktadır. Uzman nöroloji, psikiyatri, dahiliye, kardiyoloji ve ortopedi hekimlerince yaşlıların periyodik muayeneleri düzenli olarak özel bir şekilde huzurevlerinde yapılır. Huzurevleri hizmetleri profesyonel bir kadro ve tam teşekküllü olarak yaşlıların hem beden hem de ruhlarına hitap ederek bakım hizmetlerini sunmaktadır.

Huzurevinde Yaşam Koşulları

Huzurevlerinde birçok sağlık hizmeti verilmektedir. Huzurevlerinin birçoğunda ateş ölçme, tansiyon ölçme, saatinde ilaç almaya yardımcı olmak gibi çeşitli sağlık hizmetleri verilir. Gerekli görüldüğünde yaşlılar hastaneye götürülür. Bununla birlikte yaşlıların ve huzur evinde düzenli olarak fiziksel muayenesi yapılır.

Ayrıca bazı huzurevlerinde psikolojik danışmanlık hizmeti de verilir. Huzurevlerinde yaşlıların yatak takımlarının yıkanması, değiştirilmesi huzurevi personel tarafından yapılmaktadır. Yaşlı sağlık hizmeti kapsamında yaşlıların çamaşırları huzurevi çamaşır hanesinde yıkanır. Çamaşırlarını odasında yıkamayı tercih eden yaşlılar da bulunabilir. Huzurevlerinde yaşlılara yeterli şekilde danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Yeterli sayıda ve sürekli olarak psikolog, hemşire ve hekim bulunduran huzurevleri de vardır. Huzurevlerinde tansiyon ölçümünü hemşireler yerine getirir. Fiziksel muayene hekimler tarafından yapılmaktadır. Psikolojik danışmanlık hizmeti alan yaşlılara bu hizmet huzur evindeki psikologlar tarafından verilir. Psikoloğun olmadığı huzur evlerinde bu hizmeti huzur evi hemşiresi verir.

Huzurevlerinde yaşların bakım ve hizmetlerinde temizlik ve hijyen sağlamak oldukça önemlidir. Odanın ve mekânın temizliği huzurevi çalışanları tarafından yerine getirilmektedir. Temizlik hizmetlerinin iyi bir şekilde verilmesi bu konuda huzurevi personelinin özverili davranması gerekir.

Huzurevinde sağlıklı beslenme yaşlılar için oldukça önemlidir. Yaşlıların istekleri yemeği bulduklarında günlük olarak oldukça mutlu oldukları gözlemlenmiştir Huzurevlerinde yemek çeşidinin ve seçme olması oldukça önemlidir. Böylece yaşlılar değişik lezzetler tatmakta ve sağlıklı beslenmektedirler. Bununla birlikte, yaşlıların beslenmesi huzurevi çalışanları tarafından yakından takip edilir. Yaşlıların sağlıklarının korunmasına uygun bir şekilde yemek çıkarılması önemlidir. Aynı zamanda öğün sayısı her yaşlıya göre değişmesi gerekir. Fakat huzurevlerinde genellikle tek çeşit ve üç öğün yemek çıkmaktadır.

Huzurevindeki Sosyal Faaliyetler

Huzurevinde yaşlı sağlık hizmeti kapsamında sosyal etkinlikler oldukça önemlidir. Huzurevlerinin birçoğunda çeşitli sosyal faaliyetler yapılmaktadır. Sosyal etkinliklerin yaşlılar üzerinde tedavi edici bir etkisi vardır. Yaşlıların bakımında ve psikolojisinde belirli bir eğitim almış huzurevi çalışanları çeşitli sosyal aktiviteleri yaşlıların yaşamına renk katmak, onları eğlendirmek için organize ederler. Ayrıca ileri yaşta olan yaşlıların içe kapanma, bilinçsel olarak gerileme, işlevsellik gibi yaşama bağlılığının azalması gibi risklerden korumak için sosyal aktiviteler yapılmaktadır. Ayrıca yaşlılar ile huzurevi çalışanları arasındaki olumlu iletişimi sağlamak amacıyla sosyal faaliyetler düzenlenir.

Huzur Evi Çalışanlarının Yaşlılara Karşı Tutumu

Huzurevi personelinin yaşlılara karşı davranışı ve tutumu oldukça önemlidir. Huzurevi çalışanlarının yaşlılara karşı tutumları, yaşlıların beklenti, davranış ve isteklerine bağlı olarak şekillenmektedir. Huzur evlerinde yaşlılara yetecek sayıda huzurevi çalışanın olması gerekir.

Huzurevi yaşlıları ve ailelerinin birçoğu doktor, sosyal hizmet uzmanı, psikolog, hemşire olan huzurevi çalışanlarının yaşlılarla olan ilişkilerinden oldukça memnunlardır. Yaşlı sağlık hizmeti kapsamında huzurevlerinde sosyal hizmet uzmanın olması ve problem çözme yeteneğine sahip, anlayışlı, özverili, güler yüzlü personelin bulundurulması oldukça önemlidir. Bununla birlikte, yaşlıların bakımında eğitimli idarecilerin ve yeterli sayıda personelin olması verilen hizmetlerin kalitesi için gereklidir. Ayrıca yaşlılar ile huzurevi çalışanları arasındaki ilişki daha kaliteli hale gelir. Bununla birlikte huzur evinde yaşayan yaşlıların memnuniyetlerini etkileye hizmetler şunlardır:

• Huzurevi personelinin verdiği hizmetler
• Huzurevi personelinin, huzurevinde yaşayan yaşlılara karşı tutumları, davranışları, anlayışlı, güler yüzlü olması
• Huzurevinde sosyal hizmet uzmanının olması
• Huzurevinde hemşirenin, doktorun bulunması
• Huzurevi personelinin, huzurevi sakinleriyle olumlu ilişkileri
• Huzurevinde lezzetli ve kaliteli yemeklerin sunulması
• Yaşlının yaşına ve sağlık durumuna uygun bir beslenmenin sağlanması
• Yaşlılara verilen yemek miktarının yeterli olması
• Düzenlenen sosyal aktivitelerin çeşitliliği ve yeterli olması
• Yaşlıların periyodik olarak sağlık taramasından geçirilmeleri
• Psikolojik danışmanlık hizmetinin verilmesi
• Yaşlıların psikologla ilişkileri

Yaşlı sağlık hizmeti kapsamında İdeal bir huzurevinde yaşlıların beklentisine uygun olan ve mevcutta bulunan fiziksel özellikler şunlardır:

• Huzurevindeki yemekhanenin temiz ve yeterli olması
• Banyonun temiz olması
• Huzurevinde yaşlıların dolaşabileceği şekilde yeşil alanların olması
• Yaşlıların güvenliğinin sağlanması
• Ziyaretçiler için oturma ve TV salonunun bulunması
• Yaşlıların birbirleriyle sohbet edebilecekleri alanların olması,
• Çamaşırhanenin yeterli sayıda olması
• Huzurevi tarafından verilen eşyaların kaliteli olması
• Huzurevindeki yaşlıların aileleriyle birlikte zaman geçirebilecekleri özel mekanların olması
• Huzurevlerinin şehir merkezine yakın olması
• Huzurevlerinde kütüphane bulunması,
• Her odada telefon, TV ve boz dolabı bulunması,
• Huzurevinde spor salonlarının bulunması